جیغ بنفش تهرانی‌ها در روز‌های زرد کرونایی

محبوبه عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ نه به آماروارقام احتیاجی است و نه به اینکه یک نفر عدد شاخص آلودگی هوای تهران را بگذارد مقابل چشم هایمان. این روز‌ها شهروندان تهرانی اگر نگاهی به آسمان بالای سرشان و فضای اطراف بیندازند، سیاهی و کبودی و کدری هوا چیزی جز آلودگی هوا نمی‌گوید. این روز‌ها شهروندان تهرانی فریاد سر می‌دهند که هوا آلوده است و این آلودگی هم چیزی نیست که نتیجه تردد بی رویه وسایل نقلیه و این قبیل علت‌ها باشد.

 

بحث آلودگی هوای پایتخت و سوزاندن مازوت در نیروگاه‌ها و کارخانه ها، چند روزی می‌شود که حسابی داغ شده، اما حالا وضعیت به مراتب بدتر شده است. خبر رسیده که تهران وضعیت قرمز و هشدار را هم رد کرده و وارد اوضاع وخیم‌تر و بنفش شده است، یعنی چیزی فراتر از آلودگی، یعنی هوایی برای نفس کشیدن وجود ندارد، یعنی خیلی‌ها دارند خفه می‌شوند.

پایتخت و میدان آزادی و برج میلادش، حالا برای سومین هفته متوالی است که در شرایط ناسالم قرار دارد و با میانگین آلودگی۱۷۱ در رتبه دهم آلوده‌ترین شهر‌های جهان قرار گرفته است. این درحالی است که رئیس اداره سلامت هوا و اقلیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آذر ۹۸ در مصاحبه‌ای با ایرنا گفته بود که تهران به لحاظ آلودگی در رده دوازدهم است. به این معنا که در همین زمان تقریبا یک ساله و کوتاه، شاخص آلودگی تهران جهش رقت انگیز دوپله‌ای داشته و بلا‌های زیادی بر سر هوا و ریه‌های ساکنانش آمده است. به نحوی که این روز‌ها خیلی از مناطق مثل منطقه سوهانک و ازگل وضعیت قرمز را رد کرده اند و با شاخص کیفی بیشتر از ۲۰۲ به وضعیت بنفش رسیده اند.

 

تهران از ابتدای سال و هم زمان با شیوع کرونا فقط ۱۵روز هوای پاک داشته و علاوه بر این، ۱۸۲روز هوای مقبول، ۹۰روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و ۹روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است. اعدادوارقامی که در سال گذشته هم وضعیت مقبول و مطبوعی نداشته اند، اما در مقام مقایسه با مدت مشابه خود در امسال، تغییر فاحشی داشته اند. تهران در همین بازه زمانی در سال گذشته ۲۵روز هوای پاک، ۲۰۳روز هوای مقبول،  ۶۳روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۵روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است.

هفته‌های گذشته وقتی برای بار چندم حرف از آلودگی هوای تهران و سوزاندن مازوت شد، خیلی از مسئولان دولتی آن را تأیید و خیلی‌ها آن را تکذیب کردند. مسئله‌ای که زهرا نژادبهرام، عضو شورای شهر تهران، درباره آن گفت: «اگر بحث مستندات و مدارک برای اثبات مسئله مازوت سوزی باشد، همه این مستندات وجود دارد و ما در شورای شهر این مستندات را برای سایر اعضای شورا نیز فرستادیم. یکی از همین مستندات نقشه‌های حرارتی سوخت مازوت در اطراف تهران است که به خوبی این مسئله را نشان می‌دهد.»

 

عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست، که در حادثه آتش سوزی جنگل‌ها هم نشان داد اصولا اهل نگران شدن نیست و ترجیحش این است که مشکلات خودبه خود حل شود، این مرتبه هم با همان موضع وارد میدان شد و گفت: «ملت یا باید نبود برق را بپذیرد یا اینکه ناچاریم برای مدت کوتاهی مازوت سوخته شود.»

در حاشیه همین اتفاقات بود که هشتگ مازوت نسوزانید هم در توئیتر ترند شد. کاربران زیادی از آلودگی وحشتناک هوای تهران نوشتند و اینکه مصرف مازوت در نیروگاه‌ها و کارخانجات باعث آلودگی هوای کلان شهر‌ها به ویژه تهران شده است. کاربری نوشته بود: «خدا شاهده ما با مازوت کار نمی‌کنیم که فکر می‌کنین با تعطیل کردن ادارات و کسب وکار تهران آلودگی کم می‌شه. اگه به کسی برنمی خوره، استفاده از مازوت رو ممنوع کنید لطفا. هشتگ کم آوردیم.» کاربر دیگری پای کرونا را پیش کشید و نوشت: «توی این همه گیری جهانی از آلودگی هوای تهران بمیریم خیلی بد است. پیشنهاد می‌کنم مازوت‌ها رو نگه دارین برای سال دیگه یه وقت بد نشه چیزی نداشته باشیم بعد کرونا.» و دیگری گفته بود: «دست کم بذارید هوا واسمون بمونه. مرغ و گوشت و رفاه نخواستیم. مازوت نسوزونید.»

 

در کنار این هشتگ، هشتگ داریم خفه می‌شیم هم یکی دیگر از هشتگ‌های کاربران بود. پژمان موسوی، خبرنگار، کسی بود که بار‌ها و بار‌ها از این هشتگ در توئیتر خود استفاده کرد و از این گفت که استفاده نکردن از مازوت را باید به یک مطالبه عمومی تبدیل کرد. او که پیش از این هم منتقد این بود که استفاده از مازوت را هم دارند گردن مردم می‌اندازند و گفته اند، چون مصرف گاز افزایش یافته است، نیروگاه‌ها مجبورند مازوت بسوزاند، در یکی از توئیت‌های خود به آمار جدید کرونا که خوشبختانه روندی نزولی طی کرده است، اشاره کرد و نوشت: «شمار کشته‌های روزانه کرونا در تهران، ۱۷ نفر. شمار کشته‌های آلودگی هوا در تهران، ۱۱ نفر. واقعیت به طرز هولناکی عیان است و شرح نمی‌خواهد.»

داستان آلودگی هوا در تهران حسابی روبه وخامت است، اما شهر‌هایی مثل اصفهان، کرج، اهواز، اراک، مازندران و مشهد هم همچنان جزو آلوده‌ترین کلان شهر‌ها محسوب می‌شوند. نکته‌ای که از دید کاربران در صفحات مجازی هم غافل نماند و بودند کسانی که مطالبه گری برای داشتن یک هوای پاک را به مختصات بیشتری تعمیم دادند. کاربری نوشته بود: «وضعیت مشهد و اصفهان هم اصلا خوب نیست. چطوری بگیم هوای پاک حق همه ماست؟»

 

درست در دی ۹۸ بود که مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفته بود با برودت و سرمای هوا در کشور و افزایش نیاز به مصرف گاز، با هماهنگی‌های لازم از ۲۱ تا ۲۸دی ماه سوخت مایع یا مازوت وارد چرخه مصرف نیروگاه توس مشهد شده که مسبب آلودگی هوای این کلان شهر شده است. اتفاقی تقریبا مشابه که حالا این چنین یقه تهران را گرفته است. بد نیست بدانید تا امروز، مشهد فقط ۳۹ روز پاک را از سر گذرانده، ۲۰۹ روز آن در حد مقبول بوده است و ۴۹ روز هم ناسالم.